Maluch w tym wieku jest już bardzo rozmowny, a jego mowa powinna być zrozumiała dla szerszego grona niż domownicy. Jeśli tuż po ukończeniu trzeciego roku życia dziecko mówi tylko kilka słów i komunikuje się głównie poprzez płacz, gesty lub nie wykazuje zainteresowania tym, żeby coś otoczeniu przekazać słownie lub bez słów, to sytuacja, która powinna wywołać „głośny alarm” i skłonić rodziców do natychmiastowego wybrania się na pogłębioną diagnozę do wielu specjalistów. W tym do logopedy. Jak zatem mówi czterolatek?
Zwróć uwagę na rozumienie mowy czterolatka
Czy maluch
- reaguje na komunikaty płynące od innych osób niż domownicy?
- reaguje na wołanie z innego pomieszczenia?
- chętnie słucha czytanych mu przez dorosłego bajek?
- wykonuje proste polecenia?
Jak mówi czterolatek, jak się komunikuje?
Zwróć uwagę, czy dziecko:
- jest rozumiane przez osoby obce?
- buduje coraz dłuższe zdania składające się z czterech i więcej słów?
- zadaje coraz więcej pytań? (zwłaszcza zaczynających się od „dlaczego”)
- odpowiada na proste pytania zaczynające się od: kto, co, gdzie, z kim, z czym?
- umie połączyć w kategorię przedmioty z tej samej grupy, np. jedzenie, zwierzęta, zabawki?
- umie zaśpiewać prostą piosenkę lub mówi krótki wierszyk?
- opowiada spontanicznie o niedawnych zdarzeniach?
- potrafi podać dwa przeciwieństwa?, na przykład zimny – ciepły, jasno – ciemno, powoli – szybko?
Zwróć też uwagę, jak wyraźnie maluch mówi:
- czy pod koniec 4 roku życia wypowiada prawidłowo głoski S, Z, C, Dz? Młodsze dzieci zamieniają te głoski na Ś, Ź, Ć, Dź. Między trzecim a czwartym rokiem życia kształtuje się wyraźna wymowa S, Z, C, Dz.
- czy potrafi odróżnić wymowę prawidłową od zniekształconej w zakresie głosek S, Z, C, Dz? Na przykład, czy rozpozna, że mówi się sok, a nie śok, zupa, a nie źupa, cały, a nie ćały?
Inne ważne sprawy dla prawidłowego rozwoju mowy
Warto zaobserwować sposób oddychania maluch (przez usta czy przez nos) oraz pozycję spoczynkową języka. Jeśli dziecko nie ma niedrożnego nosa, powinno oddychać przez nos, a jego usta pozostają zamknięte. Język prawidłowo spoczywa na podniebieniu.
Jeśli na jedno z powyższych pytań odpowiesz „tak”, zapisz dziecko na konsultację do logopedy, który oceni aparat mowy oraz sposób oddychania, a także pokieruje Was na ewentualne dalsze konsultacje.
Odpowiedz na pytania
Czy dziecko
- mówi z językiem miedzy zębami?
- często oddycha przez usta za dnia?
- śpi z otwartymi ustami?
- czy język dziecka podczas spoczynku leży na dnie jamy ustnej lub jest bliżej dolnych zębów, albo pomiędzy zębami? Możesz to sprawdzić podczas snu dziecka, uchylając delikatnie jego usta poprzez obniżenie żuchwy dziecka swoim palcem wskazującym lub kciukiem.
Czego jeszcze nie musi umieć czterolatek?
Podsumowując, czterolatek nie musi jeszcze umieć wypowiadać głosek SZ, Ż, CZ, DŻ. Jeśli mowa rozwija się harmonijnie, to już w kolejnym roku te głoski pojawią się w mowie dziecka. Nie musi także umieć wypowiadać R, choć czasem już w tym wieku się ono pojawia. Jednak zdecydowana większość dzieci uczy się wypowiadać tę głoskę w 5 lub 6 roku życia. Głoski Ś, Ź, Ć, Dź oraz K, G powinny być już ukształtowane w wymowie dziecka.